Door
Michel Klein op
22 maart 2021 om 11:36
Er is veel onrust over de in snel tempo verrijzende datacenters. Grote koppen in de kranten dat de drinkwatervoorziening van Noord-Holland in gevaar komt en de NOS bericht dat er allerlei onbekende chemicaliën uitgestoten worden met het koelwater. Ook de berichten dat de datacenters alle stroom van windturbines gebruiken zetten veel kwaad bloed. De hoogste tijd om de feiten op een rijtje te krijgen.
Ronduit alarmerend waren de koppen in de kranten afgelopen dagen. De Telegraaf opende met de kop “Drinkwatervoorziening Noord-Holland in gevaar” en daarna kwam een stroom van berichten op gang van lokale, provinciale en landelijke media. Niet alleen zouden de datacenters zoveel water gebruiken om te koelen dat tijdens een hittegolf de drinkwatervoorziening in gevaar komt, ook zouden er tal van onbekende chemicaliën aan toegevoegd worden, die vervolgens in de atmosfeer en de natuur terecht komen.
Als klap op de vuurpijl kwam het bericht dat hierover een lijvig rapport is verschenen, dat door de provincie geheim zou worden gehouden. En dan heb je de poppen aan het dansen. Tijd om af te pellen wat de feiten zijn en wat de fabeltjes.
Stroomgebruik
We weten dat datacenters veel stroom verbruiken. En zoals het moderne ondernemingen betaamt, sluiten deze een contract af met een energieleverancier voor groene stroom. Daarin zit geen verschil met een inwoner, die bij zijn of haar energieleverancier exact hetzelfde doet. Iedereen kan een contract afsluiten en daarbij aangeven of het “gewone stroom” moet zijn of “duurzaam opgewekte stroom”. Soms kun je nog kiezen of het van zonnepanelen moet komen of van windturbines; er is van alles mogelijk en dat is voor de inwoner niet anders dan voor een techreus als Microsoft. Stel dat je voor groene stroom van Vattenfall kiest, dan kan de stroom net zo goed uit het Windpark Wieringermeer komen als van een waterkrachtcentrale in Zweden of een zonneweide in Duitsland. Het elektriciteitsnet is een mix van al deze bronnen en de aanname dat bijvoorbeeld heel Windpark Wieringermeer alleen maar draait voor Microsoft is gewoon niet waar.
Maar dat is niet hele verhaal over elektriciteit. De netbeheerders Tennet en Liander hebben waarschuwingen afgegeven dat het huidige elektriciteitsnet niet toereikend is voor de snelle opmars van datacenters. Ook de hoeveelheid duurzame energie neemt snel toe en dat is een hele mooie ontwikkeling. Alleen moet het ook getransporteerd worden en zeker met grootverbruikers als datacenters erbij is het transport van elektriciteit wel een risico voor de toekomst. En dan moet je misschien wel “nee” verkopen als een techreus zich meldt om een datacenter te bouwen, simpelweg omdat je stroomnet het niet meer aan kan en je anders de leveringszekerheid van stroom in gevaar brengt. Dit is dus wel een punt waar we wel echt bovenop moeten blijven zitten!
Watergebruik
Dat datacenters water meer water gebruiken dan alleen om koffie te zetten, was voor ons wel nieuwe informatie. In de regel gaat ICT-apparatuur en water niet zo lekker samen. Ook bij de verschillende vergunningaanvragen hebben we behalve de opvang van regenwater eigenlijk maar weinig gelezen over watergebruik. Het verhaal dat datacenters kassen kunnen verwarmen is -helaas- een fabeltje gebleken en verder is ons niets bekend van grootschalige waterconsumptie.
Wij werden dan ook verrast door de krantenkoppen dat datacenters zoveel water gebruiken dat tijdens een hittegolf de drinkwatervoorziening in gevaar zou komen. En juist als er een hittegolf is, is de beschikbaarheid van drinkwater zo ongelofelijk essentieel. Kort daarop verscheen een bericht van de Dutch Datacenter Association dat de berichtgeving schromelijk overdreven zou zijn. Net als de berichten over de toevoeging van chemicaliën. Het zou allemaal wel meevallen. Tegenstrijdige berichtgeving die meer vragen oproept dan beantwoord.
Onderzoek
Feit is dat de leveringszekerheid van stroom en drinkwater zo essentieel is voor alle Noord-Hollanders, dat we hier geen risico’s mee kunnen nemen. Als provincie beschikken we over Omgevingsdiensten, die erop ingericht zijn en de kennis en knowhow in huis hebben om hier onderzoek naar te doen en uitsluitsel over te geven. In ieder geval moeten we eerst de feiten boven tafel krijgen en daarom hebben we de volgende vragen aan het college van Gedeputeerde Staten gesteld ten aanzien van het watergebruik:
- Is bekend hoeveel drinkwater jaarlijks wordt gebruikt door datacenters in Noord-Holland?
- Op dit moment zijn er nog een aantal bekende initiatieven, waaronder de vijf voorgenomen datacenters in Hollands Kroon. Wat is de verwachting van het watergebruik indien alle lopende initiatieven worden gerealiseerd?
- Klopt het dat aan het water chemicaliën worden toegevoegd? Zo ja, welke zijn dat en in welke hoeveelheden worden deze uitgestoten?
- Is het college van Gedeputeerde Staten voornemens de Omgevingsdienst opdracht te geven om metingen te verrichten?
- Welke eisen gelden er voor vervuiling in water dat geloosd wordt door datacenters?
- Welke vergunningen zijn hier van toepassing en hoe worden deze nageleefd c.q. gehandhaafd?
Ten aanzien van het stroomgebruik hebben we de volgende vragen gesteld:
- Hoeveel stroom wordt er op dit moment door datacenters in Noord-Holland gebruikt?
- Op dit moment zijn er nog een aantal bekende initiatieven, waaronder de vijf bekende voorgenomen datacenters in Hollands Kroon. Wat is de verwachting van het stroomverbruik indien alle lopende initiatieven worden gerealiseerd?
- Wat is de verwachting van GS met betrekking tot de leveringszekerheid van energie?
- Is er een moment denkbaar dat een stop op de bouw van datacenters noodzakelijk is om de leveringszekerheid van elektriciteit aan de inwoners veilig te stellen?
- Op welke wijze monitort GS de ontwikkelingen? Bereidt GS zich voor op een dergelijk scenario?
Deze vragen worden zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk binnen 30 dagen beantwoord door GS.
