ChristenUnie pleit voor eerlijke stikstofaanpak met perspectief voor boeren
ChristenUnie pleit voor eerlijke stikstofaanpak met perspectief voor boeren
Op verzoek van de ChristenUnie debatteerde de Provinciale Staten vandaag over de uitstoot van stikstof door bedrijven in Noord-Holland. Daarbij zijn er door de CU ook vijf moties ingediend over het stikstofbeleid van de provincie. Lees hier onze bijdrage terug.
Voorzitter, midden jaren tachtig van de vorige eeuw haalde ik regelmatig een paar liter melk bij de boer net buiten ons dorp. De boer had zo’n vijfentwintig koeien en rond het dorp zat nog een tiental vergelijkbare boerderijen. Inmiddels zijn de meeste boerenbedrijven gesloten en zitten er rond het dorp nog vier grote boeren met een veelvoud aan koeien. Maar er was meer anders in de jaren tachtig. Toen reden er in Nederland 4,4 miljoen auto’s rond, nu 8,9 miljoen. Dat is meer dan twee keer zo veel! Er waren toen 186.000 vliegbewegingen op Schiphol. In 2019 waren er een half miljoen vliegbewegingen. Dat is tweeënhalf keer zo veel.
Op allerlei vlakken in de samenleving is er sprake geweest van schaalvergroting en verregaande groei. Nu moeten we constateren dat we over onze ecologische grenzen zijn heengegaan. De natuur staat al jaren onder druk. Hoewel we allerlei stappen hebben gezet om daar iets aan te doen, is dat niet voldoende geweest. We zullen het echt over een andere boeg moeten gooien. Dat is een opdracht voor de hele samenleving. De regering heeft begin juni laten weten welke bijdrage verwacht wordt van de agrarische sector. En dat bericht is hard aangekomen. Vele honderden gezinnen in Noord-Holland zijn met grote onzekerheid geconfronteerd want het is nog helemaal onduidelijk wat de stikstofdoelen betekenen voor hun eigen toekomst. Dit geldt ook welke manier er wel perspectief is voor boerenbedrijven. Dat leidt tot boosheid. De regering heeft aan deze boosheid bijgedragen door een veel te algemene kleurenkaart over de schutting te gooien. Ook zegt de overheid niets over de stikstofreductie die wordt verwacht van andere sectoren zoals luchtvaart, mobiliteit en industrie. Bovendien is er nog geen oplossing geboden voor de PAS-melders. Daarnaast baseert de overheid zich op cijfers over veestapel uit 2018. Gelukkig heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin wordt opgeroepen met actuele cijfers te gaan werken. Dat is van groot belang voor het vertrouwen.
De ChristenUnie wil in dit debat aandacht vragen voor twee onderwerpen. Ten eerste: hoe gaan we samen met boeren werken aan perspectief voor de agrarisch sector? Ten tweede: hoe gaan we ervoor zorgen dat ook andere sectoren, zoals de industrie en luchtvaart in Noord-Holland, bijdragen aan de stikstofreductie?
Onze eerste oproep is daarom een oproep om de expertise van boeren, naast de expertise van ecologen, natuurbeheerders en modelleurs, te betrekken bij de transitie waar we voor staan. De boerensector heeft immers al honderden jaren ervaring met het beheer van het land en de zorg voor de bodem en het vee. Die expertise moeten we erkennen en gebruiken. Beleid kan immers niet alleen van achter een bureau worden gemaakt. Om dit te realiseren dienen we een motie in. Daarnaast zien we dat landbouwtransitie vraagt om nieuwe verdienmodellen voor boeren. Want als boeren maatschappelijke taken uitvoeren, zoals zorgen voor het landschap, het water, de biodiversiteit of CO2-opslag, moeten ze daar geld mee kunnen verdienen. Tot nu toe zijn die mogelijkheden heel beperkt. De markt betaalt te weinig en staatsteunregels staan betaling door overheid in de weg. Daarom dienen we twee moties in die de verdienmodellen van boeren voor het uitvoeren van maatschappelijke taken moet waarborgen. Wij denken namelijk dat ook supermarktorganisaties een enorm belangrijke rol kunnen spelen in het realiseren van verdienmodellen voor boeren.
Dan de reductie van stikstof in de industrie en luchtvaart. Uit antwoorden op onze vragen blijkt dat de vergunde stikstofruimte voor industrie in Noord-Holland niet passend is. De industrie mag binnen de verleende vergunning nog vier miljoen kilogram stikstofoxide per jaar extra zou uitstoten! Wij maken ons zorgen dat de huidige vergunningssituatie de effectiviteit van het terugdringen van industriële stikstofuitstoot in de weg staat. Wij denken dat het belangrijk is om de vergunningen te actualiseren tot de daadwerkelijke uitstoot. Is de provincie bereid om een heel klein deel van de juridische ruimte die dit geeft te gebruiken voor het legaliseren van PAS-melders? Deze agrariërs zitten al jaren in onzekerheid omdat hun vergunningsvrije aanvragen achteraf vergunningsplichtig zijn. Door te legaliseren neemt de uitstoot niet toe. Tenslotte Schiphol. Dit bedrijf stootte volgens de emissieregistratie in 2019 maar liefst 3.634.505 kilogram stikstofoxide uit. We zijn blij dat de provincie heeft aangegeven ook het principe te hanteren dat alle sectoren evenredig moeten bijdragen aan de reductie van de stikstofuitstoot. Wij dienen daarom de motie in met de opdracht voor de provincie Noord-Holland om een evenredige reductie in stikstofuitstoot door Schiphol te realiseren.
Voorzitter, de enige manier om uit deze crisis te komen, is samen de weg vooruit te zoeken. We kunnen de tijd helaas niet terugdraaien. We kunnen keuzes uit het verleden niet ongedaan maken. En er zijn geen gemakkelijke oplossingen meer. Politici die dat roepen negeren de feiten. En daarin moeten we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen. Ook als burgers. Dat betekent dat we een eerlijke prijs voor onze boodschappen moeten betalen, minder moeten autorijden en minder moeten vliegen. Het stikstofprobleem is namelijk een probleem van ons allemaal.
