ChristenUnie en Partij voor de Dieren presenteren plan voor een betekenisvolle economie
ChristenUnie en Partij voor de Dieren presenteren plan voor een betekenisvolle economie
De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de keerzijde van de economische ontwikkeling die ons zo veel welvaart heeft gebracht: de economische activiteiten die we ontplooien, gebruiken grondstoffen die schaarser worden, kosten energie die vaak bijdraagt aan klimaatverandering, zorgen geregeld voor vervuiling of overlast, en gaan soms ten koste van kwetsbare mensen en dieren. Daarom hebben wij samen met de Partij voor de Dieren een initiatiefnota geschreven over een betekenisvolle economie.
Voorzitter, “Een fabriek of bedrijf binnenhalen voor banen en inkomen, dat kale recept werkt niet meer om de regionale economie aan te zwengelen. Burgers vinden veel meer belangrijk dan centen alleen.”
Met deze tekst opent een artikel in Trouw afgelopen donderdag. Het artikel beschrijft de “Friese paradox”: hoewel Friesland consequent laag scoort op zaken als inkomen en opleiding, zijn Friezen gelukkiger dan gemiddeld in de rest van Nederland. Het is reden geweest om in het Friese coalitie-akkoord brede welvaart centraal te stellen, onder het motto “Geluk op één”. De economie moet niet alleen gericht zijn op financiële winst, maar op brede welvaart.
Voorzitter, dit is meer dan logisch. Want wat heb je er als inwoner aan dat de economie draait als een tierelier, terwijl je leeft in de rook van een vervuilende fabriek? Wat koop je voor hoge winstcijfers als je hoort dat jouw baan vervalt om dat het werk wordt geautomatiseerd? En kun je werkelijk voldoening halen uit alles wat je voor weinig geld kunt kopen wanneer je weet dat daarvoor aan de andere kant van de wereld mensen worden uitgebuit?
“Moet er dan geen geld verdiend worden?” zegt u misschien? “Want al die mooie dingen moeten wel betaald worden.” En dat is ook helemaal waar. Bedrijven zullen geld moeten verdienen om hun doelen te kunnen bereiken. Of misschien denkt u: “Alles is al zo duur! Er is een enorme inflatie en de energiekosten rijzen de pan uit. Moeten we niet voorkomen dat alles duurder wordt?” En ook dat is voorstelbaar. Niemand zit te wachten op een kostenverhoging. Of wellicht vindt u dat er al zo veel wordt gedaan aan duurzaamheid en milieu. “Het is nu wel een keer genoeg.” En inderdaad, we hebben het vaak over zaken als duurzaamheid. Het is relevant in bijna alle beleidsterreinen, ook in het economisch beleid.
Joks Janssen, praktijkhoogleraar Brede welvaart in de regio aan de Universiteit Tilburg zegt: “Je ziet de behoefte aan een ander perspectief op de economie toenemen. Dit is een repliek op doorgeschoten neoliberaal beleid van groeien om te groeien, zonder te bedenken wat die groei doet en voor wie die groei positief of negatief uitpakt.”
Voorzitter, het is inderdaad tijd voor een andere blik op de economie. Een integrale blik. Een blik die niet alleen oog heeft voor financiële winst, maar voor het brede effect op de samenleving. Wat betekent economische activiteit voor de werknemers. Halen zij zin, voldoening en voldoende inkomen uit hun werk? Wat betekent het voor de leefomgeving: draagt het bij aan de natuur, heeft het geen ontwrichtend effect op het klimaat. Wat doet het voor de wereldwijde rechtvaardigheid en de kloof tussen arm en rijk? Alle bedrijven zouden met die factoren rekening moeten houden. Het gaat erom wat je bijdraagt aan de samenleving: aan de welvaart, aan het welzijn van de inwoners, aan de omgeving en de natuur en aan de wereld.
En voorzitter, dit lijkt wellicht nieuw, maar het was jarenlang de gewoonste zaak van de wereld. De missie van de bakker was te zorgen voor gebakken brood voor z’n dorpsgenoten, en daarvoor in ruil kreeg hij geld om in z’n eigen levensonderhoud te voorzien. De smid zorgde voor het onderhoud van de machines van de boeren in de omgeving én dat jongeren uit het dorp het vak konden leren.
De vraag welke bijdrage een bedrijf levert aan de samenleving moet weer prominenter op tafel. Er zijn daar talrijke en mooie voorbeelden van. Denk aan Fairphone, dat probeert geld te verdienen met de verkoop van een telefoon, maar daarbij de arbeidsomstandigheden ver weg probeert te verbeteren. Of Roetz, dat nieuwe fietsen maakt van oude OV-fietsen en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt een baan geeft. Of een bollenboer die bodemverbetering en natuurherstel tot doel heeft. Het gaat er om dat bedrijven impact maken op de samenleving!
Het initiatiefvoorstel van de Partij voor de Dieren en de ChristenUnie heeft als doel dit brede perspectief steviger te verankeren in het provinciaal beleid. Het is een volgende stap op de weg naar een economie waarin brede welvaart centraal staat. De voorstellen in ons plan helpen om dit concreet te maken. Maar het moet niet blijven bij nieuwe doelenbomen, nieuwe indicatoren en nieuwe stoelen, maar het moet handen en voeten krijgen in de praktijk.
Daarom, tenslotte, twee concrete suggesties.
- De laatste vrijdag van november is het traditioneel Black Friday, een rare gewoonte overgewaaid uit Amerika. Steeds meer bedrijven zien daar de keerzijde van en daarom is Green Friday bedacht. Een dag om extra aandacht te vragen voor de natuur. Grote organisaties zoals Decatholon en Dille & Kamille sluiten die dag de deuren. Zou het niet mooi zijn als de Provincie extra aandacht gaat vragen voor Green Friday, bijv. op social media?
- Ten tweede: volgend jaar is het Social Enterprises World Forum, de wereldwijde conferentie voor sociaal ondernemen in Noord-Holland. Zou het niet mooi zijn als de provincie daar een bijdrage aan levert?
Wij dagen u uit!
Lees hieronder onze initiatiefnota.
